Decyzja ustalająca i określająca – czym się różnią?

Decyzja ustalająca i decyzja określająca to dwa różne pojęcia, często mylone ze sobą, a jednak mające swoje odrębne znaczenia. Oba rodzaje decyzji mają charakter aktu administracyjnego i stanowią jeden z podstawowych sposobów działania organów administracji publicznej.
Decyzja ustalająca to decyzja administracyjna, w której organ administracyjny określa prawo lub fakty istotne dla danego stanu faktycznego. Innymi słowy, decyzja ustalająca ma na celu ustalenie, czy w danym przypadku zachodzi pewne prawo czy fakty, które wpływają na to, jakie dalsze kroki mogą zostać podjęte. Przykłady decyzji ustalającej to np. decyzja stwierdzająca nabycie spadku, decyzja ustalająca stawkę podatku lub decyzja ustalająca granice nieruchomości.
Z kolei decyzja określająca to decyzja administracyjna, która określa prawa lub obowiązki stron, związane z danym stanem faktycznym. Innymi słowy, decyzja określająca wyznacza, jakie konkretne działania lub zobowiązania należy podjąć lub spełnić w ramach określonego stanu faktycznego. Przykłady decyzji określającej to np. decyzja o przyznaniu zezwolenia na budowę, decyzja o przyznaniu renty lub decyzja o zezwoleniu na handel alkoholem.
Warto zaznaczyć, że decyzja ustalająca i decyzja określająca nie są ze sobą ściśle powiązane, a ich treść i charakter zależą od konkretnych okoliczności danego przypadku. Decyzja ustalająca może być często niezbędna przed podjęciem decyzji określającej, ponieważ pozwala na dokładne zdefiniowanie stanu faktycznego, na którym podstawie podejmuje się decyzję.
Podsumowując, decyzja ustalająca i decyzja określająca to dwa różne rodzaje aktów administracyjnych, które różnią się swoim charakterem i celem. Decyzja ustalająca jest skierowana na ustalenie praw lub faktów istotnych dla danego stanu faktycznego, natomiast decyzja określająca określa prawa lub obowiązki stron, związane z danym stanem faktycznym. Ważne jest zrozumienie tych pojęć, aby móc skutecznie korzystać z narzędzi, jakie daje nam administracja publiczna.
Organy podatkowe podejmują rozstrzygnięcia w kwestii wysokości zobowiązania podatkowego w drodze decyzji. Decyzja ustalająca ma charakter konstytutywny i jest wydawana w sytuacji, gdy zobowiązanie podatkowe nie powstaje z mocy prawa, lecz konieczne jest ustalenie jego wysokości na podstawie informacji zawartych w deklaracji złożonej przez podatnika. Decyzja ustalająca jest wydawana m.in. odnośnie do podatku od nieruchomości. Zobowiązanie podatkowe powstaje z chwilą doręczenia decyzji podatnikowi. Z kolei decyzja określająca ma charakter deklaratoryjny i jedynie stwierdza prawidłową wysokość zobowiązania podatkowego, które powstało z mocy samego prawa. Decyzja określająca jest wydawana w przypadku, gdy podatnik nieprawidłowo obliczył wysokość podatku, albo w ogóle zaniechał zapłaty podatku lub złożenia deklaracji.